|
Volkseigener Betrieb (VEB) |
Een Volkseigener Betrieb (ook VEB) was een aanduiding die in de voormalige DDR werd gebruikt voor een bedrijf dat feitelijk in staatshanden was.
Na het einde van de Tweede Wereldoorlog werden alle industriële en dienstverlenende bedrijven onder Sovjetbezetting onteigend en genationaliseerd in zgn. Volkseigener Betriebe (VEB) naar het eigendomsmodel van de Sovjet-Unie. Vanaf 1948 vormden de VEB's de basiseenheden in de planeconomie. Formeel waren ze in het bezit van de overheid en waren ze ondergeschikt aan de DDR-partij en het staatsbestuur.
Volgens de filosofie van de communistische leiders behoorde een bedrijf aan de arbeiders zelf toe. Dat arbeiders daarbij niet rechtstreeks aandeelhouders waren, maar de staat als overkoepeling van volkseigendom fungeerde vloeide weer voort uit het feit dat aandelen (kapitaalbezit) niet pasten binnen een socialistisch of communistisch model.
De Volkseigene Betriebe werden geleid door Werkleiters (fabrieksmanager/bedrijfsleider). Deze werden bijgestaan door de 1.Sekretär der SED-Betriebsparteiorganisation (BPO) (gedelegeerde v/d SED-partij) en de Vorsitzende der Betriebsgewerkschaftsleitung (BGL) (voorzitter v/h bedrijfsvakbond).
Bijna alle VEB's werden bij de realisatie van de economische unie tussen de Bondsrepubliek en de DDR, op 1 juli 1990, geprivatiseerd door de Treuhandanstalt.
De agrarische tegenhanger van het staatsbedrijf was het Volkseigene Gut (VEG).
Volgens de filosofie van de communistische leiders behoorde een bedrijf aan de arbeiders zelf toe. Dat arbeiders daarbij niet rechtstreeks aandeelhouders waren, maar de staat als overkoepeling van volkseigendom fungeerde vloeide weer voort uit het feit dat aandelen (kapitaalbezit) niet pasten binnen een socialistisch of communistisch model.
De Volkseigene Betriebe werden geleid door Werkleiters (fabrieksmanager/bedrijfsleider). Deze werden bijgestaan door de 1.Sekretär der SED-Betriebsparteiorganisation (BPO) (gedelegeerde v/d SED-partij) en de Vorsitzende der Betriebsgewerkschaftsleitung (BGL) (voorzitter v/h bedrijfsvakbond).
Bijna alle VEB's werden bij de realisatie van de economische unie tussen de Bondsrepubliek en de DDR, op 1 juli 1990, geprivatiseerd door de Treuhandanstalt.
De agrarische tegenhanger van het staatsbedrijf was het Volkseigene Gut (VEG).
Bron: www.wikipedia.nl
