Informatie over de DDR

home> informatie over de ddr

Hoe zat dat nou met de DDR...?

We beginnen dit hoofdstuk in Europa, die eind 1944 voor een aanzienlijk deel in handen was gevallen van Nazi-Duitsland.

Echter ontstond er een ommekeer als gevolg van de verkeerde beslissingen van Adolf Hitler en zijn legerleiders, die hem niet durfden tegen te spreken. Overmoed had Hitler namelijk bewogen om (tegen beter weten in) een oorlog te starten op twee fronten tegelijkertijd. Dit leidde er uiteindelijk toe, dat zijn Wehrmacht werd omsingeld door de Geallieerden vanuit het Westen én het Rode Leger vanuit het Oosten.

Het einde van de 2e wereldoorlog kwam hierdoor steeds meer in zicht en was het inmiddels een kwestie van tijd geworden, voordat Nazi-Duitsland zou gaan capituleren.

Conferentie van Jalta

Vooruitlopend op het aanstaande verlies van nazi-Duitsland organiseerden de westerse geallieerden en de Sovjet-Unie op 4 februari 1945 de conferentie van Jalta. Deelnemers waren de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en de Sovjet-Unie.

Het doel was om te bespreken wat er moest gebeuren met het naziregime, zodra de oorlog voorbij was.

Opmerkelijk was het besluit om alle veroverde gebieden op te delen in vier zogenaamde bezettingszones, te weten in een Amerikaanse, Franse, Engelse en Sovjet bezettingszone.
Elk van de bezetters zou de verantwoordelijkheid krijgen om per bezettingszone alle schuldige nazi's op te pakken, herstelbetalingen te innen en uiteindelijk de rust en orde te herstellen. De bezettingszones zouden uiteindelijk na enige tijd weer overgedragen moeten worden aan het Duitse volk. Althans...dat was de bedoeling.

Vanuit strategisch oogpunt werd besloten om ook Berlijn op te delen in vier zogenaamde bezettingssectoren, omdat Berlijn na de opdeling in de Sovjet bezettingszone (SBZ) zou gaan vallen. De geallieerden wilden namelijk niet, dat de hoofdstad (en hiermee de machtszetel) in handen van de Sovjets zou gaan vallen.

... en nu weer terug naar de oorlog.

Toen nagenoeg alle kansen van nazi-Duitsland verkeken waren en een verlies aanstaande was, pleegde Adolf Hitler abrupt zelfmoord in zijn bunker. De overgave van de Duitse strijdkrachten aan de geallieerden werd dus uiteindelijk niet door Hitler zelf, maar door generaal Alfred Jodl getekend op 7 mei 1945 om 02:41 uur in de ochtend in Reims (Frankrijk).

Oprichting van de BRD en DDR

Gezien Hitler was uitgeschakeld en de nazi's onderhand geen acute gevaar meer vormden, gingen de geallieerde bezetters zich opmaken voor de wederopbouw van Duitsland.

Echter begonnen de gezamenlijke belangen tussen de westerse geallieerden en de Sovjet-Unie na de capitulatie van Nazi-Duitsland van elkaar af te wijken, waardoor de landen zich steeds achterdochtiger gingen gedragen richting elkaar.

Er was sowieso altijd al een wederzijdse wantrouwen tussen de westerse mogendheden enerzijds en de Sovjet-Unie anderzijds ondanks alle vriendelijkheden tijdens de conferentie van Jalta (zie afbeelding hieronder).

Churchill, Roosevelt en Stalin tijdens de conferentie van Jalta van 4 t/m 11 feb 1945

Zoals gezegd gingen de politieke agenda's van beide kampen dus haakser op elkaar lopen, wat leidde tot slechter wordende verhoudingen.

Waar de westerse mogendheden de ingestorte economie in het naoorlogse Duitsland weer op gang probeerden te helpen, gingen de Sovjets elke vorm van vooruitgang tegenhouden.

Toen voor de zoveelste keer onenigheid ontstond (dit keer bij de invoering van de nieuwe Duitse munteenheid) was de maat eindelijk vol voor de westerse mogendheden en richtten ze op 23 mei 1949 de Bondsrepubliek Duitsland (BRD) op met een democratie naar westerse maatstaven.

Als tegenreactie werd door de Sovjet-Unie op 7 oktober 1949 de Duitse Democratische Republiek (DDR) opgericht met een communistisch dictatuur.

Na de oprichting van de DDR

De DDR begon zich al vrij snel te ontplooien tot één van de strengste dictaturen van Oost-Europa. Toen ontevreden burgers (waaronder hoog opgeleiden zoals ingenieurs en artsen) de DDR via West-Duitsland begonnen te ontvluchten, werden barrières opgeworpen door het DDR-bestuur om de massale uitstroom van Oost-Duitsers naar het Westen (zgn. Republikflucht) in te perken.

Toen (ondanks alle maatregelen) inmiddels bijna 2,6 miljoen burgers de DDR waren ontvlucht, werden drastische(re) maatregelen genomen door de plaatsing van prikkeldraad tussen West- en Oost-Duitsland in 1961. De Duits-Duitse grens werd hiermee hermetisch afgesloten.

Prikkeldraad in Tsjechië (zgn. IJzeren Gordijn)

De laatst overgebleven mogelijkheid voor DDR-burgers om nog uit de DDR te vluchten was de ontsnappingsroute naar het westelijke deel van Berlijn. West-Berlijn was formeel ook West-Duits grondgebied namelijk. Als je hier kon komen, was je veilig. Om ook hier een stokje voor te steken, werd een Muur gebouwd rondom West-Berlijn door het bestuur van de voormalige DDR om alle vluchters tegen te houden.

Die Wende

Het (door de Sovjet-Unie opgelegde) communistisch beleid was al gestaag aan het afbrokkelen, maar naderde zijn eind, toen Oost-Duitsers massaal in opstand kwamen in het najaar van 1989. Dit gebeurde rond het 40-jarig jubileum van de DDR.

De Berlijnse Muur viel uiteindelijk op 9 november 1989 en kwam er een eind aan de heerschappij van de Duitse Democratische Republiek.

Na de hereniging van West- en Oost-Duitsland op 3 oktober 1990 (ongeveer een jaar later) hield de DDR ook in formele zin op met bestaan.

Val van de Muur

Dag van de Duitse eenheid

De hereniging van beide Duitslanden op 3 oktober is inmiddels een nationale feestdag. De Dag van de Duitse eenheid wordt elk jaar gevierd.

Op deze dag vinden allerlei braderieën, straatfeesten, concerten en vlooienmarkten plaats in Berlijn en andere (voormalige DDR) steden.