Alledag in de DDR

Voor de gewone dingen

Alledaagse leven in de DDR

In dit hoofdstuk ligt de nadruk op het dagelijkse leven van de Oost-Duitsers. Er wordt o.a. gekeken naar wat voor muziek ze luisterden, welke televisieprogramma's ze keken, maar ook hoe ze winkelden of waar ze op vakantie gingen.

Net even anders

Hoewel alles doorgaans wel een beetje hetzelfde was in de DDR, was het toch allemaal net even anders.

Levi's jeans, Coca-Cola, hotdogs en Nutella waren strikt verboden in de DDR, omdat ze door het "vijandige" Westen werden vervaardigd. In plaats daarvan had je (doorgaans inferieure) kopieën zoals Boxer jeans, Vita Cola, Ketwurst en Nudossi chocopasta.

Schlangestehen

Als ik denk aan de Koude Oorlog, dan denk ik aan de (beelden van) lange rijen met wachtende burgers vóór de ingang van winkels en supermarkten. In de DDR noemde men dit het zgn. schlangestehen (vertaald: in de rij wachten).

Hoewel de schappen in de winkels redelijk vol waren in de DDR, was het assortiment erg beperkt. Je had vaak maar één merk boter, melk of suiker. Consumenten hadden dus vooral behoefte aan diversiteit, maar ook aan schaarse en/of hoogwaardige westerse (eind)producten zoals sigaretten, verzorgingsproducten, panty's of koffie. Ook was er grote behoefte aan bepaalde grondstoffen zoals staal, cacao, vlees en (tropisch) fruit.

Dit resulteerde in een schaduwhandel in schaarse (maar zeer gewilde) producten in de winkels. Deze zgn. "Bückware" werden door de verkoopsters onderin de toonbank apart gehouden voor bevriende klanten. Met name technische apparaten waren erg schaars.

De (geruchten over de) komst van schaarse producten leidden binnen afzienbare tijd tot lange wachtrijen binnen en buiten de winkels. Voorbijgangers gingen vaak zonder enige aanleiding aansluiten in de lange rijen in de hoop iets nuttigs "op de kop te kunnen tikken".

Als datgene waarvoor ze al die tijd in de rij hadden gewacht niet voldeed aan de verwachtingen, konden ze deze altijd nog als ruilmiddel gebruiken.

Museum der Dinge, Berlijn

Kwaliteit

De kwaliteit van Oost-Duitse producten was doorgaans minder dan die van westerse producten. Als het even kon, kochten Oost-Duitsers dus de westerse varianten. Overigens was dit vooral weggelegd voor veelverdieners zoals hoge partijfunctionarissen of bestuurders. Het merendeel van de Oost-Duitsers moesten het doen met overwegend inferieure producten.

Reparatiewerkzaamheden aan 2 trabanten

Zelf repareren

Vanwege de inferieure kwaliteit gingen producten wel eens kapot. Dit gold niet alleen voor kleding, maar bijvoorbeeld ook voor de televisie of auto. Gezien reserveonderdelen niet altijd voorradig waren, waren Oost-Duitsers vaak op zich zelf aangewezen om eenvoudige reparaties uit te voeren.

Supermarkt

Afrondend

De meeste DDR-burgers waren doorgaans tevreden met hun leven en ondervonden nauwelijks hinder van de beperkingen, die de DDR met zich meebracht.

Het waren met name diegenen, die weigerden in het gareel te lopen, die veerkrachtig moesten zijn in het alledaagse leven in de DDR.