Stedentrip naar de DDR

Voor de stedentrippers

Wat valt er nog te zien van de DDR?

De wisseling van de wacht bij de Neue Wache, een Kaufhalle supermarkt of een rij geparkeerde Trabi's. Allemaal typische DDR bezienswaardigheden, die inmiddels uit het straatbeeld zijn verdwenen in het hedendaagse Duitsland.

Dit is niet zo vreemd, gezien de voormalige DDR inmiddels ruim 30 jaar geleden is ontbonden. Wat nog rest uit vervlogen DDR-tijden zijn wat stukken muur, enkele oude flats en een paar verlaten wachttorens.

Of is er toch meer?

Ruïnes van de Frauenkirche, Dresden

Het straatbeeld

​​​Het straatbeeld in de DDR werd jarenlang gedomineerd door slecht onderhouden en beschadigde gebouwen.

De Sovjet overheersers zagen namelijk geen noodzaak om de vervallen en beschadigde gebouwen (die zij nota bene zelf hadden veroorzaakt tijdens de 2e wereldoorlog) op te knappen en te onderhouden. Dit was tegen de zere been van de Oost-Duitsers overigens.

Sinds de hereniging van beide Duitslanden in 1990 zijn veel gebouwen alsnog opgeknapt. In Oost-Berlijn kom je bijvoorbeeld nog vrij veel plattenbau tegen, die met de nodige aanpassingen aan de buitengevel zijn ingericht naar de hedendaagse stijl.

Ook de karakteristieke auto's uit het DDR-tijdperk zoals Trabants en Wartburgs zijn inmiddels verdwenen uit het straatbeeld. Sporadisch zie je nog wel eens een liefhebber voorbij rijden in zijn/haar Trabi.

Tenslotte zul je ook geen VEB's (bedrijven in staatseigendom) meer tegenkomen. Deze zijn namelijk geprivatiseerd na de ontbinding van de DDR door de Treuhandanstalt (als ze al niet failliet waren gegaan). Dit geldt overigens voor de meeste winkels, hotels, warenhuizen en restaurants in de voormalige DDR.

​Blijft de vraag:
Wat valt er dan nog te stedentrippen in de voormalige DDR?​

Konsum

Stedentrip naar de voormalige DDR

Zij, die gebrand zijn om de sporen van het voormalige DDR na te jagen, moeten hun heil met name zoeken in de vele musea met een DDR-thema, die Duitsland rijk is. Hier kun je naar verhouding nog de meeste informatie vinden.

Daarnaast zijn er diverse tijdelijke/permanente tentoonstellingen en bezienswaardigheden in en rondom de voormalige DDR-steden.

In Berlijn kun je hier en daar nog een verdwaalde wachttoren of een stukje Muur vinden, maar de meeste "zichtbare/tastbare" bezienswaardigheden houden wel een beetje op na dit punt.

Voormalig grensovergang Tränenpalast (nabij station Friedrichstraße), Berlijn

Kant-en-klare reispakketten

Voor diegenen die zoeken naar meer diepgang, zijn er een aantal reisorganisaties actief, die kant-en-klare reispakketten en themareizen aanbieden naar steden uit de voormalige DDR onder begeleiding van ervaren en kundige gidsen. Zelf ben ik m.n. geïnteresseerd in de persoonlijke verhalen van gidsen. Deze zijn vaak een verrijking voor het reisprogramma. Ik moet zeggen, dat de reispakketten vaak wel een beetje prijzig zijn. Maar in ruil daarvoor worden allerlei plekjes aangedaan, die (nog) niet zijn opgeslokt door het massatoerisme.

Verder kan de DDR-enthousiasteling zich wenden tot de verschillende cafés/restaurants met een DDR-thema. Dit zijn vaak kleine eterijen of drinkerijen, die door DDR-liefhebbers worden geëxploiteerd. Het fijne is, dat deze mensen hun "toko" volproppen met allerlei DDR-memorabilia zoals vaantjes of foto's. Nog leuker zijn de restaurants, die hun menu verrijken met karakteristieke DDR-gerechten zoals Jägerschnitzel met tomatensaus en krulpasta, Grilletta, Kalter hund of Soljanka.

Glienicker Brücke, grens Potsdam/Berlijn

Ostprodukte

Voor DDR-memorabilia kun je in beginsel terecht bij de souvenirshops die zich hier en daar bevinden in de grotere steden.

Verder kun je kant-en-klare Ostpakketten bestellen met typische DDR-producten zoals Rotkäppchen mousserende wijn, Tempo bonen en Filinchen crackers.

Ook is het tegenwoordig mogelijk om Goldene Hausnummer te bestellen. Vrome DDR-burgers ontvingen in de DDR-tijd namelijk "gouden huisnummers" als erkenning voor hun collectieve inspanningen om hun flats en omgeving schoon en netjes te houden zoals een "brave DDR-burger" dat betaamde.

Je moet wel in ogenschouw nemen, dat bovengenoemde producten niet het "echte spul" zijn uit de DDR-tijd. De producten zijn hooguit bedoeld om een beetje het ostalgisch gevoel te ervaren/herleven.

Andreasstraße/Domplatz (Erfurt, 1990)

Andreasstraße/Domplatz (Erfurt, 1990)

Welk onderwerp spreekt je aan?

Een woonkamer met vintage meubels, een groene bank, een houten tafel met een tafelkleed, een grote lamp, en diverse decoraties aan de muur.

WBS 70 - Museumswohnung-Hellersdorf

Bekende poppenserie op tv - Unser Sandmännchen

Unser Sandmännchen

Lego Trabantjes

Kant-en-klare reispakketten

Wie geen zin heeft om een stedentrip te organiseren (transport, verblijf, bezienswaardigheden, tours etc.) kan terecht bij onderstaande reisorganisaties voor een kant-en-klaar DDR-reispakket.

Hieronder het aanbod op dit moment.

Logo van SNP Natuurreizen met een groene blaadje en de tekst 'partner van ANWB'

SNP Natuurreizen

Wandelvakantie met eigen vervoer langs hotels
Tijdens deze wandelvakantie in de voormalige DDR rijd je met je eigen auto langs drie Nationale Parken: Sächsische Schweiz, het Thüringer Wald met Hainich en de Harz. Overal zijn heerlijke rondwandelingen uitgezet en bovendien ontdek je nog de nodige sporen uit de oude DDR-tijd.

Je begint de reis iets voorbij Dresden in de Sächsische Schweiz. Met fraai uitzicht op de Elbe wandel je over de Malerweg tussen de spectaculaire rotsformaties van het Elbezandsteengebergte. Breng nog een bezoek aan burcht Königstein, voor je doorreist naar Thüringen en Eisenach. Maar niet zonder een bezoek aan Weimar, waar je een stadswandeling maakt in de voetsporen van Goethe. Volg de Luther-weg en bezoek onderweg de wereldberoemde Wartburg. Via de Drakenkloof kom je door fraaie bossen bij 'Hohe Sonne'. Via het boomkronenpad in Nationalpark Hainich reis je naar de fraaie vakwerkstadjes en imposante granietrotsen in de oostelijke Harz, een stuk minder toeristisch dan de westzijde. Vanuit een mooi vakwerkhotel in het charmante Quedlinburg wandel je via de Hexensteig door het rijk van heksen en kun je een bijzondere rit per stoomtrein te maken naar de hoogste top: de Brocken. Ooit vormde dit gebied de zwaar beveiligde grens tussen Oost- en West-Duitsland, compleet met bewakingstorens en radarapparatuur.

  • Het 10-daagse programma voor deze wandelvakantie ziet er als volgt uit:

    Dag 1: aankomst Sächsiche Schweiz en bezoek burcht Königstein, overn.Bad Schandau
    Dag 2: wandeling Lichtenhainer Wasserfall, overn.Bad Schandau
    Dag 3: rondwandeling vanuit Hinterhermsdorf, overn.Bad Schandau
    Dag 4: verkenning Weimar en reisdag naar Eisenach, overn. Eisenach
    Dag 5: naar de Wartburg en Hohe Sonne, overn. Eisenach
    Dag 6: wandeling Lutherpad, overn. Eisenach
    Dag 7: Eisenach en reis naar de Harz, overn. Quedlinburg
    Dag 8: wandeling naar Bodeschlucht, overn. Quedlinburg
    Dag 9: wandeling bij Drei Annen Hohne, overn. Quedlinburg
    Dag 10: einde arrangement

  • Datum
    Je kunt dit arrangement starten van begin april tot eind november. Aanmelden kan via de website van SNP. Daarnaast wordt je geacht met eigen vervoer te komen. Kan ook met trein, maar dit kan erg omslachtig, duur en tijdrovend zijn.

    Prijs
    EUR 848,75 p.p. bij gebruik 2-persoonskamer
    EUR 1.132,50 p.p. bij gebruik 1-persoonskamer (toeslag EUR 283,75)

    Inclusief
    In de reissom zijn alle kosten voor alle overnachtingen, alle ontbijten en SNP reisinformatie met routebeschrijvingen inbegrepen.

    Exclusief
    Niet inbegrepen zijn het vervoer voor de heen- en terugreis, alle overige maaltijden, het pontje en tram op dag 2, eventuele entreekosten, reis en/of annuleringsverzekeringen en toeristenbelastingen.

Kaart van Duitsland met treinroute van Kirpen naar Eisenach, door steden zoals Erfurt, Weimar, Leipzig en Dresden, inclusief symbolen voor werkzaamheden en richting indicated.

Enkele voertuigen uit het wagenpark van OBVB Busverein Berlijn

Oldtimer Bus Verein Berlin (OBVB)

De OBVB (een vereniging voor oldtimers) heeft de bussen, die eens het Berlijnse stadsbeeld domineerden, gerestaureerd en in hun oorspronkelijke staat teruggebracht. Daarnaast worden deze voertuigen gebruikt om te presenteren aan het publiek bij tentoonstellingen, evenementen en op reizen. Er zitten ook personenwagens in het wagenpark.

Klik hier voor een overzicht van al hun activiteiten voor 2025.
Klik hier voor een filmpje met een groep senioren, die deelnemen aan een toer.

Logo van Labyrs Reizen met een spiraalpatroon en een katachtige vorm

Labrys reizen

De DDR. Oppositie en onderdrukking, revolutie en wederopbouw
Op 7 oktober 1949 werd in het door de Sovjet-Unie bezette Oost-Duitsland de Deutsche Demokratische Republik, kortweg DDR opgericht. Hoewel men in de eerste jaren nog vrij over de grens naar West-Duitsland kon reizen, kwam daar in 1952 verandering in. Grenswachten werden ingesteld en prikkeldraad en versperringen werden opgeworpen. Met de bouw van het IJzeren Gordijn werden zelfs mijnenvelden ingesteld. De Oost-Duitse bevolking werd zo gevangengehouden onder een communistisch bewind van onderdrukking en vervolging. Deze situatie zou zo blijven tot aan Die Wende in 1989 en de val van de Berlijnse Muur.

In de voormalige DDR en langs de Duits-Duitse grens wordt er op zoek gegaan naar overblijfselen en herinneringen uit deze tijd. Daarbij staan de thema’s oppositie, onderdrukking, revolutie en wederopbouw centraal.

  • <tekstvak>

  • Datum
    21 april t/m 27 april 2025

    Prijs
    Abonnees Historisch Nieuwblad en Maarten!:
    EUR 2.275,- p.p. bij gebruik 2-persoonskamer
    EUR 2.570,- p.p. bij gebruik 1-persoonskamer (toeslag EUR 295,-)

    Niet-abonnees:
    EUR 2.350,- p.p. bij gebruik 2-persoonskamer
    EUR 2.645,- p.p. bij gebruik 1-persoonskamer (toeslag EUR 295,-)

    Inclusief
    In de reissom zijn inbegrepen:
    - vervoer per comfortabele touringcar,
    - logies met ontbijt, 1 diner,
    - reisleiding, organisatorische begeleiding, lokale gidsen,
    - gebruik audiosysteem, reisbundel,
    - entrees, fooien, investering in CO2-reductie.

    Exclusief
    Niet inbegrepen zijn:
    - overige maaltijden,
    - drankjes,
    - verzekeringen,
    - verplichte bijdrage SGR à € 5,- p.p.,
    - verplichte bijdrage Calamiteitenfonds à € 2,50
    - boekingskosten à € 27,50 per boeking

Boekomslag met een oude wereldkaart en de titel 'Horizon, een terugblik naar het heden' in het Nederlands.

Historizon

Reis naar Pruisisch Polen met Anja Fricke
Tijdens deze reis in het Oost-Pruisische Mazurengebeid wordt een stukje rijke Duitse historie ontdekt. De reis is een mix van een natuur-en literatuurreis. De belangrijkste plaatsen worden bezocht waar het prachtige natuurgebied Mazurië strijdtoneel werd tussen Oost-Pruissen en Polen. Het is een grensgebied tussen verschillende culturen en gebieden. Dit zuidelijke Oost-Pruissen hoorde niet bij Polen ondanks dat de meerderheid daar Pools sprak. Het protestantisme zorgde er voor dat het bij Pruissen hoorde.

Na de Tweede Wereldoorlog is het in vergetelheid geraakt. Er komen uit dat gebied grote schrijvers: Grass en Lenz, Johnson, Dönhoff. In de literatuur in het latere verdeelde Duitsland werd dit gebied niet vergeten. Siegfried Lenz heeft er in 1978 de prachtig roman ‘Heimatmuseum’ over geschreven. Ook in de literatuur van de jaren 50 in de DDR is de natuur van Mazurië als vast onderdeel in romans verwerkt. Bij deze reis hoort daarom ook een reader.

  • <tekstvak>

  • Datum

    15 septemer t/m 25 september

    Prijs

    Tot en met 28 februari:
    2-persoonskamer € 2.495,- p.p.
    1-persoonskamer € 2.795,- p.p. (toeslag EUR 300,-)

    Vanaf 1 maart:
    2-persoonskamer € 2.695,- p.p.
    1-persoonskamer € 2.995,- p.p. (toeslag EUR 300,-)

    Inclusief
    - vervoer per luxe touringcar,
    - overnachtingen,
    - alle maaltijden,
    - alle toegangen,
    - gidsen.

Logo van SRC reizen met de website URL src-reizen.nl

SRC-reizen

Een reis door de hoofdstad van de DDR (Berlijn) met Leo Blokhuis
SRC biedt een (nagenoeg) volledig verzorgde 5-daagse reis naar Berlijn.

Het verschijnen van Berlijn, een gids door de hoofdstad van de DDR van Jaap Visser en Erik Timmermans over de DDR-historie van de Duitse hoofdstad is een prachtige gelegenheid om die tijdsreis weer eens te maken, helemaal als de schrijvers ons zelf vergezellen op die reis. Onderweg naar Duitsland verzorgen zij een lezing en in de stad wandelen we met hen langs verschillende plekken waar ooit de Muur stond. We zien de monumenten die herinneren aan de slachtoffers die bij vluchtpogingen om het leven kwamen, we bekijken de imposante architectuur van Stalinistisch Oost-Berlijn en bezoeken indrukwekkende musea als de voormalige Stasi-gevangenis Hohenschönhausen. Naast een uitgebreide kennismaking met de geschiedenis van de DDR-dictatuur, komen tijdens deze reis ook de verhalen over zogenaamde ‘Ostalgie’ en de eenwording ter sprake.

  • <tekstvak>

  • Datum

    26 aug t/m 30 aug 2024 (inmiddels verstreken!!!)

    Prijs

    1 deelnemer in 2-persoonskamer € 1.229,- p.p.​
    2 deelnemers in 2-persoonskamer € 998,- p.p.

    Inclusief
    - Verblijf
    - Vervoer
    - 4x ontbijt + 1x diner

    Exclusief

    - Entreegelden
    - 3x diner

Logo met een afbeelding van de wereldbol en de tekst 'ViaTravel' ernaast.

Via Tioga

Nostalgische DDR-reis met een camper
Een alternatief voor een kant-en-klare DDR-reis is een DDR-reis met een privécamper. Je kunt namelijk via Via Tioga op een afgesproken datum een huurkamper ophalen in Almere, teneinde aan je spannende DDR-reis te kunnen beginnen.

Er is een route uitgestippeld voor 14-dagen, maar je bent volledig vrij om af te wijken van deze route, dan wel je reis naar gelang in te korten of uit te rekken. Je moet uiteraard wel in overweging nemen, dat het verlengen van je reis invloed zal hebben op de huurkosten van de camper.

De Nostalgische DDR route is een rondreis door voormalig Oost-Duitsland. Via historische steden, indrukwekkende overblijfselen uit de Tweede Wereldoorlog en bijzondere natuurgebieden ga je op onderzoek naar het heden en verleden van de oude DDR.

  • Het 10-daagse programma voor deze wandelvakantie ziet er als volgt uit:

    Dag 1: Camper ophalen in Almere
    Dag 2:
    Duisburg - Weimar
    Dag 3:
    Weimar - Leipzig
    Dag 4:
    Leipzig - Dresden
    Dag 5:
    Dresden - Nationaal Park Sächsische Schweiz
    Dag 6:
    Nationaal Park Sächsische Schweiz
    Dag 7:
    Nationaal Park Sächsische Schweiz - Görlitz
    Dag 8:
    Görlitz - Berlijn
    Dag 9:
    Berlijn
    Dag 10:
    Berlijn - Nationaal Park Müritz
    Dag 11:
    Nationaal Park Müritz - Rügen
    Dag 12:
    Rügen
    Dag 13:
    Rügen - Bremen
    Dag 14:
    Bremen - Almere

  • Datum
    Je kunt dit arrangement (volgens de website) op elk willekeurig moment starten.

    Prijs
    Onbekend.
    Te goeder trouw (en omwille van de thema van deze website) maken wij een melding van deze camperreis met een DDR-thema. Echter hebben wij onze bedenkingen bij het verplicht invullen van je naam-, adres- en woonplaatsgegevens voor het kunnen opvragen van een vrijblijvende prijsopgaaf.

    Omwille van de privacywetgeving raden wij dit dan ook
    ten strengste af, gezien naw-gegevens geenszins relevant zijn voor het kunnen opstellen van een vrijblijvende prijsopgave voor deze reis. Deze gegevens kunnen hooguit benodigd zijn als je daadwerkelijk besluit om de reis te boeken, maar zeker niet eerder!!!

    Opmerkingen
    De beschikbaarheid van huurkampers in Nederland schijnt erg beperkt te zijn. Een goed alternatief is om je camper op te halen in de Noord-Duitse stad Osnabrück. Je kunt bij de kamperverhuurder je auto achterlaten.

Kaart van Duitsland met een blauwe route en genummerde punten van 1 tot 13.